Review//: Quyền lực thứ tư

Sách đi mượn nên mình dự định đọc nhanh để trả cậu em ở cùng công ty. Đây là một cuốn sách cũ xuất bản từ năm 2000 (tức là cách đây 21 năm), bìa sau có dán giá 40k, chắc được mua từ cửa hàng bán sách cũ nào đó. Sách dày gần 800 trang, và phải mất gần 1 tháng mình mới có thể đọc hết. Lý do cũng giống như “Hai số phận”, cần phải có nền tảng kiến thức về kinh doanh, tài chính, luật pháp để có thể hiểu hết được toàn bộ câu chuyện – vốn đầy tình tiết lắt léo những mưu mẹo, gian dối trong kinh doanh, mua bán, sáp nhập.

Giống như “hai số phận”, Quyền lực thứ tư là câu chuyện dài về cuộc đời hai nhân vật xuất chúng với hai số phận khác nhau. Richard Amstrong sinh ra trong gia đình nghèo xơ xác, phải trải qua bao đau khổ hiểm nguy, nhưng ông đã vượt qua không chỉ với sự thông minh, tài năng mà còn nhờ sự khôn ngoan, mưu mẹo. Townsend thì may mắn sinh ra trong một gia đình giàu có, từ nhỏ đã ham mê cá cược hơn là việc học tập, sau đó cũng nhờ vào sự tài năng và sự “lươn lẹo” của mình (ông nhận ra mình luôn đỏ mặt khi nói dối), ông đã giữ lại cơ nghiệp của cha và từng bước tạo dựng nên đế chế truyền thông hùng mạnh trải dài từ châu Úc, châu Âu đến châu Mỹ.

Có thể tổng kết những điểm giống và khác nhau giữa hai nhân vật chính vốn là hai kẻ thù không đội trời chung như sau:

Điểm chung thứ nhất, đó là sự quyết đoán và tham vọng không bao giờ dừng lại. Họ tham lam, lấn át hết tất cả mọi thứ, bằng bất kỳ giá nào để so kè nhau trên thường trường.

Thứ hai, cả hai thất bại trong việc cân bằng công việc, cuộc sống và gia đình: Amstrong không nhớ mình có mấy đứa con, Townsend đã bỏ trốn trong ngày thành hôn ngay trước mặt người vợ sắp cưới đầu tiên của mình.

Thứ ba là xung quanh họ đều có những người tài năng và trung thành: những người bạn, luật sư, thư ký kể cả người lái xe.

Thứ tư là tầm nhìn thiên tài và tài năng kinh doanh vốn đã được thể hiện khi họ còn trẻ.

Thứ năm: họ không có thì giờ cho ngay chính bản thân mình, dù là chỉ một vài phút tận hưởng nho nhỏ. Amstrong ăn như thuồng luồng, Townsend ăn mặc còn xoàng xĩnh hơn cả lái xe riêng của mình.

Thứ sáu: họ mờ mắt vì tham vọng đến mức không còn một xu dính túi (dù Townsend may mắn hơn khi thoát được).

Sự khác nhau giữa họ là ở chỗ: Amstrong tự tay xây dựng lên cơ nghiệp của mình, Townsend thì thừa kế cơ nghiệp của cha và phát triển nó thành một đế chế truyền thông. Amstrong luôn độc đoán, mưu mô, quỷ quyệt như “một con quái vật”, còn Townsend thì đỡ hơn về các khoản đó (như dáng vẻ thư sinh của ông) và lại được nhiều người xung quanh giúp đỡ, đặc biệt là vợ chính thức của ông, Kate hay Breadford, người phụ nữ quyền lực nhất đối với Townsend, người đã cứu ông khỏi sự phá sản.

Quyền lực thứ tư giúp người đọc hiểu thêm nhiều hơn về thương trường khốc liệt của ngành báo chí truyền thông. Câu chuyện diễn ra từ những năm 20 của thế kỷ XX với sự bùng nổ của sách và báo giấy, rồi sau đó đến ngành phát thanh và truyền hình cho đến những năm 90 của thế kỷ XX- khi internet vẫn chưa phát triển. Tiến trình đó diễn ra khốc liệt với sự lớn mạnh và lụi tàn của các công ty truyền thông, cùng những vụ sáp nhập, mua bán từ lớn đến nhỏ. Nhưng cho dù ở giai đoạn nào, truyền thông cũng vẫn thể hiện được thứ quyền lực to lớn mà người ta vẫn gọi là quyền lực thứ tư. Thứ quyền lực ấy dẫn dắt dư luận, xây dựng và hủy hoại bất cứ thứ gì mà ngôn từ của nó đề cập đến. Nếu như địa điểm quyết định thành bại trong kinh doanh thì độ phủ là yếu tố then chốt trong truyền thông. Đọc cuốn sách, người đọc hiểu thêm về xã hội tư bản Mỹ trong thế kỷ XX: những con người không thể tìm ra được thời gian nghỉ ngơi , tiền luôn là trên hết và giá trị tình cảm đi xuống nghiêm trọng. Có điều đặc biệt trong nền kinh tế Mỹ là luật sư không bao giờ hết việc, việc kiện tụng gây ra nhiều rắc rối nên không ai dám làm trái luật, đặc biệt là câu chuyện có đề cập kha khá tới việc bản quyền phát hành (mình sẽ nghiên cứu nhiều hơn về vấn đề này ở Việt Nam).

Đọc cuốn sách rất khó tránh khỏi việc bị chóng mặt về các tình tiết đan xen liên tục. Mạch chuyện diễn tiến với tốc độ cao, đậm chất tiểu thuyết Mỹ. Nếu người đọc là người có kinh nghiệm trong kinh doanh đặc biệt là mua bán sáp nhập có thể đọc cuốn sách khá nhanh mà không cần phải tìm hiểu thêm trên google. Tóm lại đây là một cuốn tiểu thuyết hấp dẫn, khó mà rời ra để đến hôm sau đọc tiếp được. Hiện sách không bán trên Tiki, shopee, người đọc có thể tìm mua sách trên fahasa hoặc các hiệu sách trên phố Đinh Lễ.