In my place

 

Hà Nội, không khí nhưng ngày mùa thu dịu mát, dễ khiến cho người ta trở nên lười biếng. Ta sẵn sàng ngủ cố thêm một tý để rồi cuống cuồng dậy đi làm. Những ngày dịu mát âm u, tôi lại thích đọc tiểu thuyết trinh thám. Hẳn là tiểu thuyết trinh thám thì luôn bí ẩn, luôn mờ ảo, điều đó khiến nó rất phù hợp với tiết trời như thế này. Nhưng dù có gay cấn hay ho đến đâu, những cuốn sách đó tôi cũng chỉ đọc một lần. Hẳn phải là nhưng  câu chuyện với câu từ ẩn ý sâu xa mới có thể khiến ta đọc lại lần hai, đọc lại lần ba để hiểu được ý tứ của nó. Nhưng xem đi xem lại vẫn không thể nhớ nổi cuốn sách đã khiến tôi đọc đi đọc lại như vậy là cuốn nào. Đúng ra là chưa có cuốn sách nào hay đến mức như vậy với cá nhân tôi cả. Tôi không phải độc giả khó tính, chỉ là có lẽ chưa tìm được một cuốn sách phù hợp với bản thân nào để gối đầu giường cả.

Nhưng tôi đang nói về cái gì nhỉ? Tiểu thuyết trinh thám không phải là điều tôi đang nói đến. Nó chỉ là một thể loại sách phù hợp để cuốn theo, để giải trí trong thời gian rảnh rỗi. À, phải rồi. Tôi đang muốn nói về cuốn sách để hình thành lên một thứ triết lý cho riêng mình. Giống như một đội bóng hay một vận động viên cần một thứ triết lý xuyên suốt để cho anh ta hoặc tập thể đó không rơi vào trạng thái rối loạn trong các trận đấu để rồi từ đó chìm vào khủng hoảng. Cái triết lý này có vẻ trừu tượng nhưng một khi đã viết được ra rồi thì có thể ta sẽ ngạc nhiên vì nó thật đơn giản.

Có thể bạn chọn triết lý là sống không bon chen, cứ yên bình thế mà sống, buông bỏ tất cả. Có thể đó là tốt nhưng lại chỉ là tốt với bản thân bạn và đó cũng là một lựa chọn dễ dàng. Nhưng nó lại không phù hợp với một người trưởng thành đã có gia đình hay đang phải phụng dưỡng cha mẹ chẳng hạn. Không sân si, nhưng nếu không sân si, không bon chen thì làm sao bạn có thể nuôi dưỡng, chăm sóc cho cả gia đình mình.  Hóa ra thực tế cuộc sống của độc giả hiện tại khác với những hoàn cảnh của tác giả đã viết lên những điều hay ho về sự không sân si đó. Hơn nữa lợi ích cá nhân rốt cuộc lại là động lực cho cả xã hội. Vậy con người vẫn luôn phải suy nghĩ về lợi ích cá nhân đấy chứ. Không thì chắc chắn sẽ bị coi là giả tạo. Việc đọc một cuốn sách, dù văn phong, ý tứ rất hay nhưng rốt cuộc nhìn lại hoàn cảnh hiện tại thì ta có dám vận dụng nó không mới là điều quan trọng. Do đó cuốn sách dành cho đa số lại là những cuốn sách giải trí đơn thuần.

Vậy triết lý sống của tôi là gì? Đến hiện tại, đối với tôi đó là sự chấp nhận. Chấp nhận tất cả đến như điều cần phải đến, ta sửa chữa, giải quyết nó, nếu không được thì thôi. Dù sao mình cũng đã cố gắng cách tốt nhất rồi. Tuy nhiên, nó chưa phải là một triết lý sống vững chắc. Bởi đâu đó trong tôi vẫn có sự ghen tỵ. Đúng, đi thẳng vào vấn đề, đó là sự ghen tỵ. Thứ ấy một khi đã mạnh mẽ thì nó sẵn sàng dìm ta xuống vũng bùn khổ ải, trầm luân. Chính nó chứ không phải cái gì khác khiến cho ta không biết đến niềm hạnh phúc dù là nhỏ bé. Sự ghen tỵ không hề nhẹ ấy, buồn thay lại có cả sự tác động của nhiều người xung quanh. Đó là bạn bè, người thân, dù tôi biết họ chỉ vô tình thôi. Điều đó giải thích tại sao đôi khi tôi vui, đôi khi tôi buồn, đôi khi tôi thật nhiệt tình, đôi khi tôi thật nhàm chán. Nhiều khi, tự nhiên đâu đó lại là cả sự bế tắc phía trước khi mới buổi sáng thôi đã tràn đầy hy vọng. Thực sự nếu bạn vững vàng, với một triết lý rõ ràng, dù có ra sao thì bạn vẫn sẽ vững một niềm tin mà không nản chí.

Vì nó bạn phải đợi trong bao lâu?

Vì nó bạn phải trả giá bao nhiêu thời gian?

Phải, có những danh giới mà hiện tại ta không thể thay đổi và những giới hạn mà hiện tại ta không thể vượt qua. Và như thế ta lạc lối. Bởi ta chưa hề vững vàng. Sự chấp nhận của ta chưa đủ mạnh mẽ để chiến thắng con quỷ trong chính mình.

Buổi chiều tối, trong vùng trời xanh nhạt cô đơn một vầng trăng khuyết. Trăng nhờ mặt trời để tỏa sáng vì thế có nhà văn gọi đó là ánh trăng lừa dối. Nghệ thuật không nên là ánh trăng lừa dối, hay nếu cuốn sách nếu không phải là cái búa tạ đập vào đầu để khiến anh tỉnh ngộ thì đó chưa phải là cuốn sách có giá trị. Có những khu vườn của tươi đẹp của ngôn từ chỉ là để cho ta thăm quan thưởng thức, nhưng sự thô mộc, giản đơn lại chính cái để ta suy ngẫm. Tôi có thể dành thời gian để đọc tiểu thuyết trinh thám như một cách giải trí, nhưng để rồi khi đọc xong không có nhiều điều gì để suy ngẫm về bản thân mình. Hẳn vốn từ sẽ tăng lên, cách viết cũng sẽ tốt hơn nhưng điều cốt lõi, một thứ triết lý mà ta có thể chấp nhận, dường như vẫn chưa thể tìm thấy. Điều đó giải thích tại sao, tôi vẫn chỉ đọc nó một lần như bao cuốn sách khác mà thôi.