Chùa Tam Chúc - địa điểm tham quan, vãng cảnh.

Điểm giữ mình nán lại lâu nhất chính là phòng triển lãm Phật Giáo tại tầng 1, Điện Tam Thế. Phòng khá dài, bên ngoài có chỗ ngồi cho khách thập phương nghỉ ngơi. Bên trong khá yên tĩnh, với diện tích khoảng 800 m2, sàn được trải thảm, khách đi vào cần bỏ giày dép bên ngoài. Giữa phòng trưng bày các tượng phật hay các bảo vật, được sưu tầm từ nhiều niên đại và từ nhiều nước khác nhau. Nhưng điều thu hút sự chú ý của mình lại chủ yếu đến từ những bức ảnh lớn và những lời chú thích được treo dọc theo những bức tường. Những bức ảnh chụp lại những công trình kiến trúc, những bức tượng hay bảo vật liên quan đến những ngôi chùa cổ ở Việt Nam có niên đại bắt đầu từ thời nhà Tuỳ (thời Bắc Thuộc) cách đây gần hơn 1500 năm cho đến thời nhà Nguyễn. Lịch sử giống như một dòng chảy với tầng tầng lớp lớp không thời gian xếp vào nhau. Để biết được những gì đã bắt đầu như thế nào, cần một khả năng "xuyên không", vốn chỉ có trong phim viễn tưởng. Hơn 1500 năm phát triển của Phật giáo cũng như tiến trình phát triển của tư tưởng văn hoá của người Việt xưa được trải dài ra trong căn phòng rộng không quá 800m2 này. Có những công trình đã bị phá huỷ chỉ còn lại những vết tích như tháp chùa Dạm được phục dựng 3D, chuông Quy Điền vạc Phổ Minh (Đại Việt tứ đại khí)... Có những cổ vật còn kha khá nguyên vẹn như cột kinh Lăng Nghiêm (thời vua Lê Đại Hành), tượng Kim Cương, bia Sùng Thiện Diên Linh từ thời Lý hay tượng vua Mạc Thái Tổ... Và có những cổ vật như bức tượng Phật nghìn mắt nghìn tay - tuyệt tác thời Lê Trung Hưng vẫn đang lưu lạc tại Pháp, chúng ta vẫn chỉ biết đến qua những bức ảnh và những lời chú giải. 

Một vị trí đẹp để ngắm cảnh là lên đến chùa Ngọc trên núi Thất Tinh. Chùa cũng không quá cao, chỉ cần leo khoảng 300 bậc đá. Từ đây nhìn ra hồ Tam Chúc, giống như một vịnh Hạ Long trên cạn được thu nhỏ lại. Khung cảnh phía sau thì không có gì đặc biệt ngoài những khoảng đất trống và núi non trùng điệp phía xa.

Có một điều tiếc là mình không tìm thấy đường đưa đến ngôi chùa cổ. Dù đổ nát hay chỉ còn là phế tích, thì chúng cũng gợi lên một cảm giác nào đó về thời xa xưa cho các vị khách thập phương. Chùa Tam Chúc ngoài những bức tượng Phật, những cột kinh khổng lồ và điện đài nguy nga thì vẫn có nhiều hạng mục chưa hoàn thành, phải kể đến có lẽ sẽ có một vài khu resort riêng nữa. Với tiền bạc và công nghệ hiện đại, người ta có thể xây nhiều nhiều nữa những công trình bề thế tuy nhiên tiếc là nét cổ kính của không gian xưa thì không còn. 

Đến đây vé xe điện là 90k/người, còn vé đi tàu thuyền là 200k/người (có ghé thăm các đảo). Để đi thăm quan hết khu quần thể và nghỉ ngơi ăn uống như mình là hết hơn 3 tiếng đồng hồ. Với những người thích các địa điểm cổ kính hay các di tích lịch sử, theo cá nhân mình thì chùa Tam Chúc không có nhiều điều đặc biệt.